Paran Varsa Doğayı Kirletebilirmisin…!
Nihayet acısıyla tatlısıyla eski yılı geride bırakıp yeni yıla merhaba dedik.
Cinayetler, suikastlar, ekonomik dalgalanma, aday adayları hatta Fenerbahçe’nin kötü gidişi…
Hiç biri market poşetlerinin 25 kuruşa satılması kadar vatandaşı direk etkileyip, sonrada günlerce gündeminde yer almadı.
Üretilen caps’ler, yazılan hikâyeler, marketlere karşı komplo ve protesto teorileri, bilimsel yaklaşımlar ve tabiki alternatif çözümler…
Hepsi konuşuldu, konuşuluyor ve görünen o ki konuşulmaya devam edecek.
Market adı yazmayan logosuz geri iadeli poşetler, kota uygulaması, kağıt torbalar, file, çevre dostu bez çantalar gb…
Alternatif oldukça fazla görünüyor.
Peki hangisi diğerinden daha kullanışlı ve doğaya daha az zararlı. Muhakkak ki hepsinin önemli artı ve eksileri var. Ancak bunları terazinin iki ayrı kefesine koyduğumuzda hangisi (kime göre) daha ağır basar bu bile tartışılır durumda.
İnternette kısa bir araştırma yaptığımızda ilginç bilgilerle karşılaşabiliyoruz.
Eskiden poşet yerine, tamamen doğal olan kese kâğıtları, bez torba ve file kullanılırdı.
Naylon ve plastik dediğimiz poşetler geçtiğimiz yüzyıl (1977)içinde icat olmuş. Çok kolay üretilmesi ve kullanım alanının geniş olmasından dolayı hayatımıza öyle bir tutmuş ki üretim hacmi ve çeşitliliği üssel olarak çok çabuk artmış.
Çarşıda, pazarda, markette ‘bolca’ kullandığımız plastik poşetler kullanım avantajları ile alışverişlerimizin vazgeçilmezi durumunda. Dünyada her yıl 500 milyar ile 1 trilyon arasında plastik poşet çanta kullanıldığı tahmin ediliyor.
Plastik yerine kağıt ya da bez torba kullanmak bir alternatif. Ancak araştırma sonuçları plastik poşetleri hayatımızdan tamamen çıkarmanın sanıldığı kadar çevreci olmadığını gösteriyor. Çözüm ise, “daha az kullan”, “tekrar kullan” ve “geri dönüştür” cümlelerinde saklı…
Uzmanlara göre bir naylon poşetin doğadan tamamen yok olabilmesi için denizde 400 yıl, karada ise 800 yıl kadar bir zaman geçmesi gerekli.
Naylon poşetler doğada bozulmaya başladıklarında çevreye zararlı kimyasal maddeler yayar ve bu maddeler toprağa, suya karışarak besin zincirimizi yavaş yavaş kirletir.
Ancak; plastik poşetler, kağıda göre daha az enerji ve su harcanarak üretilir. 1000 adet kağıt torba üretimi için 3 bin 785 litre su tüketilirken aynı miktar plastik poşet için 30 litre su harcanır. Ayrıca plastikler için ağaç kesilmez, ağaçlar kesilmediğinden ekosistem korunur.
Geri dönüşüm açısından baktığımızda da kâğıt torbaların sadece beş kere geri dönüşümü sağlanırken, plastik onlarca kez geri dönüştürülebilir. Plastikler geri dönüşümde en az enerjiyi harcar.
Bilimsel çalışmalar ışığında görüşler ve iddialar oldukça fazla görünüyor. O kadar çok bilgi kaynağı ve yine o kadar çok farklı görüş var ki, bu tartışmaların ucu tamamen açık kalıyor. Bu nedenle yazıyı daha fazla uzatmayacağım.
Yani diyeceğim şu ki…
Bu uygulama; israfı bitirmeyecek ama tüketimi kısmen azaltacaktır. Şu durumda parası olana; “sen naylon poşet çok tüketiyorsun senin yaptığın kanuna aykırı” diyemezsin. Yani parası olan için sıkıntı yok. Bu yasak en fazla dar gelirli vatandaşı etkileyecektir. Her müşteri için ciddi bir “poşet kotası” olmadığı müddetçe Geri dönüşümü çok az olan plastik şişe, ürün ve poşetler yine hayatımızın her alanında olacak ve sigara yasaklarından daha çok konuşulacaktır.
Daha güzel bir çevre ve iyi bir dünya için, kalın sağlıcakla…
Hamit Yaşar
