Urfa'nın Müzik şehri seçilmesi üzerine birkaç kelam... Bu yazı "Urfa müzik tarihinden Altın sayfalar" makalemden özettir. Yazı GAP Şehir dergisinde yayınlanmıştır.
Urfa'nın UNESCO tarafından Müzik şehri seçilmesi üzerine birkaç kelam... Bu yazı "Urfa müzik tarihinden Altın sayfalar" adlı makalemden özetlenmiştir. Yazı GAP Şehir dergisinde yayınlanmıştır.
Urfa'nın Müzik tarihi Üzerine Notlar
1.ilk defa Urfalı Bardasian tarafından kilisede müzik eşliğinde ilahiler icra edilmiştir.
2.ilk müzik ekolü Bardasiancılar adıyla Urfa sokaklarında 50 yıl boyunca hakim olmuştur.
3. İlk kadın korosunu Aziz Afraim Urfa'da kurmuştur. Koronun adı "Bakire kızlar korosu".
4. İncil ilk defa Urfa kiliselerinde Rehavi/saba makamında okunmuştur.
5. Rehavi makamı delileri tedavi etmede kullanılan bir müziktir.
6. Tarihi Harran üniversitesi de hocalık yapmış olan Kindi müzik üzerine on risale kaleme almıştır.
7.Kanunu/kırk telli sazı icat eden Farabi Tarihi Harran Üniversitesini ziyaret etmiş buradaki hocalarla görüşmüştür.
8. Ud'a aslan bağırsağından yapılmış beşinci teli ekleyen, Ud'u üçte bir daha hafif yapan ve dünya müzik tarihinde adını altın harflerle yazılan Ziryab Harran'da doğmuş, altı yaşında ailesiyle göç etmiş büyük bir müzisyendir. (Bu bilgiler Yücel Feyzioğlu'nun Niran ve Ziryab romanından derlenmiştir)
9. Endülüs Kurtuba camide ilk tiyatro sahnesi kurup camide müzik yapılmasına öncülük eden Ziryab'ın adına bugün İspanya'da adına müzik okulu vardır. Batı'da kilise müziğinin doğup yaygınlaşmasına ilham olmuştur.
10. Urfalı şair Nabi, büyük müzisyen İtri'yle çağdaştır. Itri Nabi'nin şiir ve şarkılarını bestelemiş olmalıdır. Nabi'nin birçok gazeli bestelenmiştir. Sesinin güzel olduğu ve özellikle Halep'te iken sık sık Diyarbakır'daki şiir ve musiki meclislerine davet edilmiştir.
11. Sıra kelimesi Yunanca seria'dan Türkçe'ye geçmiştir. Urfa Sıra gecesi'nin kökeni de Yunan'ın şölenlerine dayanmaktadır. Yunan'da şölenler iki fasılda gerçekleşirmiş. İlk fasılda erkekler yemek yerken kadınlar müziği ve dans eder, ikici fasılda ise erkek erkeğe felsefe yapılırmış. Urfalılar şölenin yemek ve müzik boyutunu almış, felsefi boyutunu ihmal etmiştir.
12. Urfa'nın bugünkü müzik mirası antik devirlerdeki Diyonozis ve Orfeus şenliklerine dayanmaktadır. Müzik eşliğinde şarap içilip ayin yaplılır, öküz kurban edilirmiş.
13.islam düşünce tarihinde önemli yeri olan ve müzik hakkında fikirlerin de yer aldığı İhvan-ı Safa Risaleleri'nde Harran okulunun büyük tesiri vardır.
Özetleyecek olursak Urfa bugün bu büyük mirasın üzerine oturmakta ancak evrensel müzik yerine mahalli türkülerle bu mirası tüketmektedir. Böylesine zengin bir mirastan bugün neden dünya çapında bir müzik ve müzisyen çıkmıyor sorgulanmalıdır.
