Millet sistemindeki geniş yetkiler Patrikliği fiilen siyasi bir otoriteye dönüştürdü. Bu otorite, Rusya ve Batı için nüfuz ve baskı aracı hâline geldi.
Öncelikle Osmanlı tarihini fesli Kadir’den ve yalancı romancılardan öğrenenler okusunlar !
- Patrikhane’nin Osmanlı’nın Çözülmesindeki Rolü:
Patrikhane’nin zaman içinde kazandığı siyasal etki, Osmanlı’nın çözülme sürecinde önemli bir rol oynamıştır:
Millet sistemindeki geniş yetkiler Patrikliği fiilen siyasi bir otoriteye dönüştürdü.
Bu otorite, Rusya ve Batı için nüfuz ve baskı aracı hâline geldi.
Kilise ağı, Balkan milliyetçiliklerinin örgütlenme omurgasını oluşturdu.
Patrikhane, Sırp, Bulgar, Romen ve Yunan ulusal hareketlerinin kültürel merkezine dönüştü.
Bu hareketler Osmanlı’nın gerilemesini hızlandırdı.
Patrikhane, zamanla Osmanlı’dan çok dış güçlerin çıkarlarına yakın bir tutum benimsedi.
- Osmanlı'nın Patrikhaneye karşı tutumu
1821’de Eflak’ın işgali ve ardından Mora’da başlayan Rum İsyanı sürecinde Patrik Gregory V’in sessiz kalması, Osmanlı Devleti tarafından isyana zımnen destek olarak görülmüştür.
Patrik Gregory V’in isyanı kınamayı reddetmesi üzerine idam edilmesi, sonrasında çok sayıda metropolitin ya idam edilmesi ya da isyancı yönetimlere katılması, Patrikhane’nin devlet sadakati konusunda güvenilir bir kurum olarak görülemeyeceğini açık biçimde ortaya koydu.
Bu nedenle Osmanlı, Patrikhane’nin millet sistemi içindeki siyasi yetkilerini kademeli olarak daralttı, Balkanlardaki ayrılıkçı hareketlerle bağlantılı kilise hiyerarşisini tasfiye etti ve Patrikhane’nin dış güçlerle kurduğu paralel diplomasi ağlarını ‘devlet güvenliğine yönelik tehdit’ olarak kodladı.
Osmanlı’nın konsillere izin vermeme, ekümenikliği red etme politikası, bu tarihsel tecrübenin bir sonucu olarak, yalnız sembolik değil, devletin toprak bütünlüğünü ve siyasi egemenliğini korumaya yönelik zorunlu bir önlem hâline geldi.
Sn. Oktay Vural’ın Patrikane ile ilgili son yazısından alıntıdır.
Bu yazının tamamını Sn. Vural’ın feys sayfasında bulabilirsiniz.
