Halil Ağa Bey kapsındaki Mahmut oğlu kulesi ağalarındandır. Mahiyetinde maaş ödeyerek baktığı adamları vardı. Halil ağanın beline bağladığı kuşağı yakıldığında, üç ila üç buçuk kilo ağırlığında saf gümüş işlemesi ortaya çıkarmış; ayağındaki körüklü çizmesi sırtında ki şal abası bir servet değerindeymiş. Halil Ağa birinin mağduriyetini hissettimi veya gördü mü yahut a söylendiğinde, Halil ağa hemen cömert yüzünü gösterir mağduriyetlerini karşılıksız telafi ederdi. Bir kahvede veya her hangi bir mekanda Halil Ağa’nın bulunduğu ortamda birileri hesap öder veya ikramda bulunursa, o Halil Ağa’nın hanesine hakaret olarak geçer, hakaretten sayardı HAŞMİYE MEYDANIN da ki birçok iş yerleri onun mülkiyetinde idi. Hanımı Hicazdan geldiği için Haşimiye LÜTFİYE’si diye tanılırdı.
Halil Ağa’ya o ihtişamdan sonra kader birden bire kötü ağını örmeye başlar. Biranda göz açıp kapayıncaya kadar sudan çıkmış balığa döner. Elde avuçta bir şeyler kalmaz. Kendisine önce avuç açanlarına, kendisi avuç açacak kadar mağdur duruma düşer. Bu bir Allah’ın imtihanı mı ? Yoksa gazabı mı ? olduğunu kimse kestiremez.
Ağa soyundan gelmesinden ötürü bir mesleği de olmayan Halil Ağa, gün pulunu kazanmak, kimseye avuç açmamak için sırtına bir sepet, eline de bir kendir alır. Önceden mülkiyetinde olan Haşimi'ye meydanındaki bakkal dükkânların önünde sırt hamallığını yapmaya başlar.
Bir çok hamallar işe giderken ne satan bakkal, ne de alan müşterilerden kimse Halil Ağa’ya gel bu yükü sen taşı demezler. Günlerce eve siftahsız gider. Halil Ağa mahallelerin, sokak aralarından geçerken, burnuna türlü türlü yemek kokuları geldiğinde, düğün evinden üzlemeli pilav, zerde, kuzu içi sinide geçtiğini görünce, içinden “Yarabbi ben neyse ne yemesem de olur. Allah vere komşulardan birileri bizim eve bir tabak yemek göndereler de bari çocukların nefsi kırıla” diye düşünse de, “ Vermemiş mabut neylesin Sultan Mahmut” misali kimse bir şeyler göndermez. Halil Ağa’nın Hanımı “Kocam belki gurur meselesi yapıyor, utancından gidip bir yerlerde gizlenip geliyordur. Bari ben gidip komşulara yorgan dokuyayım belki gün pulumuz olur.” diyerek Halil Ağa’dan gizli komşulara yorgan dokumaya başlar. Kimlere yorgan dokursa, kimse Hanıma bir kuruş veya bir şeycikler vermez. O da kocası Halil Ağa gibi siftahsız Hanım Ağa olarak eve döner.
Meğersem gerek satan bakkal, gerek alan müşteri, gerek yemek yapan komşular, gerek yorgan kaplatan kimseler olsun “Biz kim, Halil Ağa kim? Nasıl olurda koskoca Halil Ağa’ya sepetimizi taşıtalım veya koskoca Halil Ağa’nın evine bir tabak yemek gönderelim. Koskoca Halil Ağa’nın hanımına yorgan kaplama parası ödeyelim. Utancının inceliği yatıyormuş onun için kimseler ne Halil Ağa’ya ne de Hanımına bir şeyler vermezlermiş.
Halil Ağa yine her zamanki gibi uzun siftahsızlığın ardından önceden mülkiyetinde olan Haşimiye meydanında ki dükkanlarının önünde tekrardan sabahtan akşama kadar siftahsız bekler. Tüm esnaf kapatıp gittikten sonra Halil Ağa akşam gün batımına doğru eve uyduracağı yalanlardan da iflas ettiğini düşününce, birden bire kendinden geçerek sırt sepetini kaldırıp kaldırıp yerlere vurmaya, tekmelemeye, elinde ki kendiri var gücüyle yerlere sağa sola, aşağı yukarı çarpmaya başlar. Sepetin üstüne çıkarak sepeti tekmelemeye devam eder. Sinir krizi ile nasıl ağlayacağın da bilmeden bitik bir vaziyette sepetin üstüne çökerek baygınlık içinde yıkılır kalır.
Çevreden yetişenler Mustafa DİŞLİ ile beraber Halil Ağa’nın koluna girip onu evine götürürler. Kapıyı çalarlar Halil ağanın çocukları hep birden çalınan kapıya yığılırlar. Halil Ağa’yı o halde gören kızı “Bu halin nedir baba?” anlamında “BABA N’OLDU, BABA N’OLDU?” diye yürek acısıyla seslenince Halil Ağa o bitkin halinde kızının “Bu günde mi siftah etmedin” diye sorduğunu zannederek, Halil Ağa mahcup, mahzun, mağdur, miskin bir edayla kızına şöyle der: ‘’Bu gecede eve sepeti boş getirdim. Kazanamadım kazanı kaynatamadım. Diye diye sayıklaya sayıklaya, mırıldana mırıldana içeri alırlar. Mustafa DİŞLİ hemen o andan itibaren Halil Ağa’nın dostlarını dolaşır bir miktar yardım toplar. Sabahleyin erkenden Halil Ağa’nın evine gider. Halil Ağa’nın evine varınca Halil Ağa’nın duvarına dayalı tabutun olduğunu görür. Halil Ağa yardım almadan o gece sabaha çıkmayarak, kahrından çatlayarak ölür. Mustafa DİŞLİ ise Halil ağanın o ruh halini şiiriyle şöyle tasvir eder Daha sonra İsmail AKAGÜN de bu şiiri besteler.
AĞLAMAYIN LEE
Bu gece eve sepeti boş getirdim
Kazanamadım, kazanı kaynatamadım.
Yatın ley, yatın loo…
Komşuda kıymalı ekmek kohi
Acıdır kohlamayın ley,
Kohlamayın loo…
Tepsi tepsi kadayıf geçti
Üzlemeli pilav, süpha geçiy kapıdan
Acıdır bakmayın ley
Bakmayın loo…
Bu gece size
Aş yerine nenni çalacağam,
Ekmek yerine beşik sallayacağam,
Siz yatın ben ağlayacağam
Ağlamayın ley,
Sızlamayın loo…
Şiir Mustafa DİŞLİ
Müzik ve Beste İsmail AKAGÜN
Başta dedik ya…! AĞALAR AĞASI HALİL AĞA
